Leesmotivatie in de B-stroom: welk leesprofiel heb jij?

Op zoek naar interessante vaktijdschriften! In de lijst stond als eerst Fons! Ik bekeek dit tijdschrift en was al meteen mee. Wat een interessant en leuk schrift! Ik ben helemaal fan van de verschillende fonts in groot en klein, en de vele kleuren die op elke pagina te zien zijn. In het nummer van november stonden dan ook verschillende interessante artikels, maar ik koos er één uit dat helemaal aansluit op mijn leefwereld, aangezien ik het vak Nederlands bij studeer, en mijn stages vooral zal volbrengen in het 1ste en 2de jaar van de B-stroom.

Leesmotivatie in de B-stroom: van moeten naar willen

'Een belangrijk element dat bijdraagt aan leesvaardigheid, is leesmotivatie. Jongeren die uit interesse of met plezier naar een boek, tijdschrift of artikel grijpen, lezen doorgaans vaker en vooral met een grotere betrokkenheid dan jongeren die hier weinig plezier aan beleven. Helaas blijkt uit onderzoek dat zowel de leesvaardigheid als de leesmotivatie van onze Vlaamse jongeren er sterk op achteruit gaan. Bovendien blijkt de leesmotivatie in de loop van de schoolloopbaan verder te dalen. Dat is vooral alarmerend voor jongeren uit de B-stroom, die doorgaans minder gemotiveerd zijn om te lezen en minder vaardig lezen dan hun leeftijdsgenoten uit de andere onderwijsvormen.'

Dit is een interessante vaststelling. Het staat ook zeker in samenhang met de geëvolueerde digitalisering. Hierdoor lezen leerlingen minder, en kijken leerlingen meer op hun scherm. Bijna iedereen moet mee zijn met sociale media, waar vele zaken worden uitgelegd in een filmpje. Alsook brengen veel minder kinderen een bezoek aan de bibliotheek, en wordt er te weinig ingezet op het exploreren van eigen interesses naar een bepaald literair genre.

'Om het leesbegrip en de autonome leesmotivatie van jongeren in de B-stroom te bevorderen, werd Lees Wijs in het leven geroepen. Lees Wijs is een project van Provinciaal Onderwijs Vlaanderen dat deel uitmaakt van de Lezen op school-projecten die worden gesubsidieerd door het Departement Onderwijs en Vorming van de Vlaamse Overheid. Door middel van vragenlijstonderzoek werd in het Lees Wijs-project onderzoek gedaan naar de leesmotivatieprofielen van jongeren in de B-stroom.'

Alles staat of valt met motivatie. Dit is belangrijk bij het naar school gaan zelf, maar ook bij het lezen. Dat maakt dit artikel zo interessant, omdat er nu effectief onderzoek naar gedaan wordt. Het is namelijk cruciaal om leerlingen al van kleinsaf aan mee te hebben in het willen lezen, ook al krijgen ze dit niet mee van thuis uit.

Verder in het artikel beschrijven ze wat leesmotivatie is, en dat daarmee de beginsituatie van de leerling al start. Om die motivatie omhoog te krikken, deden ze onderzoek naar die motivatie door de link te leggen met de zelfdeterminatietheorie. Daaruit komen twee types motivatie: gecontroleerde en autonome motivatie. Om leerlingen aan het lezen te krijgen, zouden die autonome motivatie aanwezig moeten zijn.

Door middel van het opstellen van vragenlijsten maakte het LeesWijs-project hun onderzoek representatief. Deze namen ze af bij zo'n 484 leerlingen in het 1ste en 2 jaar B-stroom. Uit die resultaten maakten ze vier leesmotivatieprofielen op.

Uit die resultaten kunnen ze afleiden dat het kwalitatief leesmotivatieprofiel het meest gunstig is voor een leerling. Om dit bij een leerling te bekomen, wordt er teruggegrepen naar de drie pijlers van de determinatietheorie: autonomie, verbondenheid en competentie.

In het Provinciaal Technisch Instituut in Kortrijk gingen ze al met deze resultaten aan de slag, en bouwden zelf elke acties op, rekening houdend met die drie pijlers.

Hieronder een greep uit de acties die de school opzette:

• De school promoot lezen met ludieke filmpjes van een zekere Professor Gutesbuch. De filmpjes worden in de klas getoond.

• De school bedacht het idee van ‘de formule van Gutesbuch’ om leerlingen meer informatie te geven over een boek. Daarbij speelt zowel het aantal bladzijden, de tekstsoort als het lees- plezier een rol. De nieuwe term ‘lezanine-gehalte’ en ‘de tabel van Lezanine’ zorgen voor een ogenschijnlijk wetenschappelijk kader. Je vindt de beruchte formule terug op de affiche.

• Op een website kunnen leerlingen leraren hun gelezen boeken registreren en beoordelen aan de hand van de formule. Op die manier kunnen ze de ‘vitamine L’ bepalen.

• Elke nieuwsbrief eindigt met het ‘lezanine-gehalte’ van de brief.

• Tijdens de praktijklessen werden in de schoolboeken standaarden gecreëerd die als ruilbibliotheek dienstdoen.

Ik zie dit project als een echte win-win-situatie omdat je er als school wijzer uit wordt, en de leerlingen aan het lezen zet op een leuke manier. Zelf vind ik het ook interessant om het eens aan te brengen in mijn stageschool.

Leesmotivatie in de B-stroom.pdf

Download PDF • 785KB